V-wapens (afkorting van de Duitse naam (Vergeltungswaffen) is de door de Duitse propagandaminister Joseph Goebbels geïntroduceerde naam voor een aantal wapens dat aan het einde van de Tweede Wereldoorlog door de Duitsers in gebruik werd genomen in een poging om het Duitse overwicht in de oorlog te herstellen. Hoewel Duitsland een groot aantal ‘wonderwapens’ ontwikkelde werd de aanduiding V-wapen aan slechts vier hiervan toegekend.
Het betreft in totaal vier types, waarvan alleen de V1, V2 en V4 daadwerkelijk ingezet op Nederlands grondgebied.
V1 De vliegende bom
De V1 (ook wel V-1, Vergeltungswaffe 1) was het eerste Duitse zogenaamde V-wapen uit de Tweede Wereldoorlog en tevens het eerste onbemande straalvliegtuig ter wereld. Het had een explosieve lading, en was daarmee een ‘vliegende bom’. In totaal zijn er meer dan 30.000 V1’s geproduceerd. Ze werden eerst vooral vanuit Noord-Frankrijk afgeschoten en later in de oorlog vanuit Nederland. Londen en Antwerpen werden er zwaar door getroffen.
De naam V1 was een afgeleide van Vergeltungswaffe 1, eigenlijk was de aanduiding Fieseler Fi 103
De V1 wordt soms een raket genoemd maar is dit niet, omdat hij gebruikmaakt van vliegtuigvleugels voor zijn draagvermogen en voor de voortstuwing geen raketmotor gebruikt, maar een straalmotor. In vergelijking met een raket was een V1 met zijn maximale snelheid van 640 km per uur een relatief traag vliegend subsonisch straalvliegtuig, maar in vergelijking met de Spitfire vloog de V1 vrij snel, en hij was voor de snelste geallieerde gevechtsvliegtuigen moeilijk te onderscheppen.
V2 De ballistische raket
De V2 (Vergeltungswaffe 2), oorspronkelijk Aggregat 4 (A4) geheten, was de eerste onbemande geleide ballistische raket. Het door de nazi’s gefabriceerde tuig was de opvolger van de V1 (een geleid vliegtuig) en doodde volgens een documentaire van de BBC tot 9.000 burgers en geallieerde militairen, naast 12.000 dwangarbeiders die omkwamen bij de productie. De ontwerper was Wernher von Braun, die na de oorlog de rakettechnologie naar de VS bracht.
De raket werd voor het eerst ingezet op 8 september 1944: vanuit Wassenaar (Lijsterlaan hoek Konijnenlaan) werd Londen bestookt. Die stad kreeg na Antwerpen veruit de meeste V2’s te verwerken. Het V2-offensief duurde van september 1944 tot en met maart 1945. In deze periode werden meer dan 3000 raketten afgevuurd. Het gebied direct rond Londen werd door meer dan 500 V2’s getroffen en enkele honderden kwamen verder weg neer. Er vielen ook V2’s op Ipswich en Norwich in Engeland en op door de geallieerden bevrijde delen van België, Frankrijk, Nederland en ten slotte zelfs op Duitsland.
Een V2 bereikte een maximale hoogte van 83 tot 93 km en had een bereik tussen 321 en 362 km. De laatste versies hadden een bereik van 450 km. De springkop bestaande uit Amatol Fp60/40, woog circa 738 kg. Vlak voor het afslaan van de raketmotor woog een V2 nog 4040 kg. De raket startte bij 1 G en bereikte 8 G bij het afslaan van de motor. Zij viel omlaag met 3600 km/h en sloeg in met drie keer de snelheid van het geluid. Als brandstof voor de hoofdmotor fungeerden ethanol en vloeibare zuurstof. De brandstofpompen liepen op waterstofperoxide (T-stoff), met natriumpermanganaat (Z-stoff) als katalysator. De raket werd verticaal gelanceerd. De lanceerinstallaties waren, anders dan die van de V1, mobiel en makkelijk verplaatsbaar. De geallieerden konden slechts met grote moeite afweermethoden ontwikkelen tegen de V2, die overigens vrij onnauwkeurig was.
De raketten werden in werkplaatsen in gevangenkampen in elkaar gezet. Een V2 kostte tien keer zo veel als een V1. Met zo’n 13.000 werkuren werden er in 1944 toch 700 per maand gemaakt.
V4 Rheinbote raket
De V4 was een in 1943 ontwikkelde, ruim 11 meter lange 4-traps raket, die werd afgeschoten vanaf een mobiel platform, een zogenoemde Meillerwagen. De raket woog 1560 kg en kon een snelheid bereiken van 5000-6000 km per uur en was ongeleid. De springkop bevatte een springstoflading van slechts 30 kg. De reikwijdte bedroeg meer dan 220 km. In Nederland werd eind december 1944 een viertal van deze raketten afgevuurd door de Artillerie-Abteilung 709 vanaf het huidige Zandenbos bij Nunspeet met het doel de havens van Antwerpen te bombarderen. In totaal werden vanaf deze locatie ongeveer 15 stuks afgevuurd. Door een foutief opgegeven afvuurhoek (64 graden) schoten de raketten het doel voorbij en kwamen neer in de buurt van Gent. Hierna werd eind januari 1945 de Artillerie-Abteilung teruggetrokken. De totale productie van dit wapen bedroeg 220 stuks.
Link V4 raket in Wikipedia
V wapen video’s
Belangrijke V wapen boeken
V Wapen websites